Sempozyum Günlükleri
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ
FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BÖLÜMÜ
V. ULUSAL ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATI YAŞAYAN YAZARLAR SEMPOZYUM DİZİSİ
“ÇOCUK VE GENÇLİK EDEBİYATINDA AYTÜL AKAL SEMPOZYUMU”[1]
09–11 Mayıs 2012 tarihlerinde, sempozyum düzenleme kurulu başkanlığını Prof. Dr. Ali GÜLTEKİN ve Doç. Dr. Medine SİVRİ’nin, sekreterliğini Arş. Gör. Arzu YETİM, Arş. Gör. Zeynep ORHAN, Arş. Gör. Veysel LİDAR, Arş. Gör. Betül Havva YILMAZ’ın yaptığı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nin Meşelik Yerleşkesinde, Necla Özdemir Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi “Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu üç gün boyunca bilimsel bir şölen havasında sürdü. Üç gün boyunca, üç faklı salonda, sabah ve öğleden sonra olmak üzere toplam 22 oturumda 88 bildiri sunuldu. Sempozyumun açılış dinletisini, Anadolu Üniversitesi, Devlet Konservatuarı, Müzik Bölümü, Piyano Anasanat Dalı lisans öğrencisi Yıldız Çiçek Sivri, Schumann’ın “Viyana Karnavalı”, Beethoven’nin “Fırtına”, Liszt’in konser etüdü, no:2 “Waldeschrauchen” adlı parçalarla verdi.
Sempozyumun açılışında, ilk konuşmaları, bu sempozyum dizisinin ilkinin adına düzenlendiği, sempozyum şeref konuklarından yazar Gülten Dayıoğlu “Çocuk Edebiyatında Aytül Akal” ve Ankara İçişleri Bakanlığı Merkez Valilerinden Nuri Okutan “Hani Her Şey Oyundu?” Çalışmasından Hareketle Çocuk ve Gençlik Edebiyatının ve Yazarlarının Taşraya Tuttuğu Işık” başlıklarıyla yaptılar. Yurt içinden, kendi üniversitemiz dışında 28 farklı üniversiteden 62 akademisyenin, Türkiye’nin dört bir yayından yazarların ve çizerlerin (14 yazar), öğretmenlerin (8 öğretmen), yüksek lisans ve lisans öğrencilerinin de bildirilerle katıldığı sempozyum, adına yaraşır bir şeklide, çocuk tadında esprilerle ve sempozyum sırasında büyük özverilerle çıkarılan ve bu haliyle de bilimsel sempozyumlar sırasında yazar Mavisel Yener, Nilay Yılmaz ve Çiğdem Gündeş tarafından çıkarılan ilk gazete olma şerefine de nail olan sempozyum gazetesiyle birlikte oldukça verimli geçti. Sempozyumun onur konukları, Aytül Akal’ın birçok kitabını resimleyen ve onun metinlerini adeta çizgileriyle ölümsüzleştiren ressam Mustafa Delioğlu ve Aytül Akal’ın yazarlık yaşamında çok önemli bir yeri olan, çocuk ve gençlik edebiyatı yazarı Fatih Erdoğan’dı. Ayrıca sempozyum oturumları başlamadan önce Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Gönen, Ressam Mustafa Delioğlu’nun “Sesin Rengi” konulu resim sergisinin açılışını yaptı. Sempozyum onuruna birinci gün, ev sahibi olarak Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Rektörlüğü, Akademik Kulüp’de, ikinci gün, Tudem Yayınları Dedepark Oteli’nde görkemli birer kokteyl verdiler.
Sempozyum sırasında çok çeşitli başlıklarda bildiriler yer aldı. Roman, şiir, tiyatro, öykü ve masal alanında 114 kitabı bulunan ve 32’si, Almanca, İngilizce, İspanyolca, Farsça, Arapça ve Bulgarca’ya çevrilerek yurtdışında yayınlanan, TEDA Projesi kapsamında Türk yazarlar içinde 25 kitap ile en çok kitabı çevrilen yazarlar sıralamasında 4. olan Aytül Akal’ın hemen hemen tüm eserleri birçok bilimsel bildiriyle mercek altına alındı. Sunulan bildirilerin içerikleri genel hatlarıyla şu başlıklar üzerinde yoğunlaştı:
- Değerler eğitimi,
- Çevre duyarlılığı, insan-doğa ilişkisi,
- Eserlerin anadili becerisini geliştirmesine katkısı,
- Düş ve düşünce gücünü devindirme, düşselik,
- Fantastik öğeler,
- Estetik duygu yaratma,
- Kuşaklararası çatışmanın yarattığı sorunlar ve çözüm yolları,
- Aile, okul ve çevre üçgeninin önemi,
- Klasik ve modern masal ilişkisi ve karşılaştırılması,
- Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlılık ve toplumsal cinsiyet rollerinin algısı,
- Başka dillere çevirilerin çeviri kuramı çerçevesinde değerlendirilmesi,
- Kültür aktarımına katkısı,
- Yazın dünyasında yazar-yazar, yazar-çizer işbirliği,
- Çocuk edebiyatında postmodernizmin izleri,
- Eserlerin iletişim becerilerine katkısı,
- Psikoloji penceresinden gereksinimlerin karşılanması,
- Polisiye bir tür olarak romanların algısı,
- Dünya edebiyatlarından eserlerle karşılaştırmalar,
- Çocuk hakları açısından değerlendirmeler,
- Metinlerarasılık bağlamında eserlerinde başka eserlerin izleri,
- Göstergebilimsel açıdan kapak, resim ve metin analizi,
- Metindilbilimsel çözümleme,
- Eserlerin iç ve dış yapı özellikleri,
- Çocuk bakış açısı ve çocuk algısı,
- Eğitsel iletiler,
- Çocuk okurların bilişsel, duyuşsal ve toplumsal gelişimlerindeki işlevleri,
- Mizah öğesinin kullanımı,
- Şiir dilindeki anlatım zenginliği ve şiirin çok katmanlılığı,
- Çocuk edebiyatı eserlerinde resim-metin ilişkisi, dil kullanımı ve görsellik,
- Söz varlığının ortaya çıkarılması,
- Karakter eğitimi,
- İnsan hakları ve demokrasi vurgusu,
- Öğretmen ve öğretmenlik algısı,
- Türkçe dersi öğretim programı ders kitaplarında yer alan eserlerin öğrencilerde bıraktığı etkiler,
- Teknolojinin bilinçli kullanılmasının yararları,
- İki dilli kitaplarında kültürel karşıtlıklar vb.
Sunulan tüm bildiriler sonucunda, çoğunlukla Aytül Akal’ın Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı dünyasında çok kapsamlı bir yerinin olduğuna, metinlerinin yazınsal niteliğinin oldukça yüksek olduğuna vurgu yapılırken, yukarda sözü edilen başlıklar açısından eserlerinin oldukça yetkin ve varsıl bir içeriğe sahip olduğuna dikkat çekilmiştir. Eserlerinin birçoğunda antiotoriter ve antididaktik bir tavır takındığı, çocuğa eşitlikçi yaklaştığı, onu kendi başına bir birey olarak algılayarak yan yana durduğu ve çocuğun dünyasının içinden yani çocukluğun içinden çocuğa seslendiği, işlediği konuların çok çeşitlilik göstermesinin yanında, bu konuların çocuk gerçekliğine ve çocuk dünyasına yabancı olmadığı, yarattığı kahramanlarla insanı iyi ve kötü yanlarıyla bir bütün olarak doğal haliyle sergilediği, toplumsal cinsiyet eşitliği noktasında oldukça duyarlı olduğu, mizahi, yalın ve yetkin bir dil kullandığı, estetik değeri yüksek ve çocuğu bu yönde geliştirici olduğu, çocuğa ve çocuğun sorunlarına, ailesi, okulu ve çevresi ile olan ilişkilerine son derece duyarlı ve onlara çözüm üretmeyi başarabilen bir yazar tavrı sergilediği üzerinde durulmuştur.
Ayrıca yazar-yazar, yazar-çizer birlikteliğinin, paylaşımının meydana getirdiği eserlerin Türkiye’de ve dünyada bir ilk olduğuna ve bu tür ekip çalışmalarının ve disiplinlerarası çalışmaların bilim dünyasını ne kadar zenginleştirdiğine dikkat çekildi. Bu tür toplantılara katılıp bilimsel sunumlar yapanların incelediği kitapların bir elde toplanarak, bir kütüphane oluşturulması ve böylelikle daha çok çocuğa ve yetişkine ulaşılmasının amaçlanması gerektiği bir dilek ve öneri olarak sunuldu.
Çocukluk felsefesine yeterince değinilmediği ve bundan sonraki bu tür bilimsel çalışmalarda bu nokta üzerinde de yoğunlukla durulması gerektiği söylendi.
Tüm bu yönleriyle Aytül Akal’ın, Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatının önemli bir temsilcisi olarak, Dünya Çocuk ve Gençlik Edebiyatında da ülkemizi temsilen kalıcı bir yere sahip olacağına ve evrensel bir yazar olma yolunda ilerlediğine vurgu yapılmıştır.
Doç.Dr. Medine Sivri
[1] Doç. Dr. Medine SİVRİ, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü, Batı Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı Başkanı.