Hani Her Şey Oyundu?
Hani ekranda
Her şey oyundu?
Dayak, ölüm, açlık,
Savaş, cinayet, hastalık,
Hepsi kurguydu?
Bu çocuk ağlıyor anne…
Türkiye'nin çocuk yazını ustaları, ressam ve sanatçıları; sokaktan okula spor etkinliklerinden televizyona, yaşamın her alanına değin şiddet olaylarının çocukları ne denli etkilediğinin farkındalığı ile yola çıkarak bu derlemeyi hazırladılar.Hani Her Şey Oyundu, okuruna şiddetten uzak bir yaşam anlayışını seçebileceğini anımsatıyor; şiddetin sıradanlaşmasına karşı duruyor. Bu kitap, çocuk okurun yaşamdaki güzellikleri sevgi ile içselleştirmesine katkı verecek, şiddet karşısında duyarlılık oluşturacak şiir, öykü, anı, deneme, masal, çizgi roman, özdeyiş, resim ve grafiklerin yanı sıra bir de tiyatro oyunu sunuyor.
Daha mutlu yarınlar için!
"Hani Her Şey Oyundu" atılan adımın, büyüyerek yankılanan sesi oldu. Şiddet üzerine pek çok kitap yazılmış olsa da, hiç birinin "Hani Her Şey Oyundu" kadar toplumsal içerik taşıdığını sanmıyorum. Dilerim rüzgarı onu çok uzaklara taşısın."
Proje Başkanı
Aytül AKAL
Hani Her Şey Oyundu; Sakarya, Burdur, Çorum, Amasya, Bursa, Kırıkklale, Mardin, Ankara, Eskişehir, Diyarbakır, Bursa, Batman, Bartın, Hatay, Kastamonu ve Tunceli İllerinde valiliklerce bastırılarak, öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılmıştır.
Her il valisine, ayrı ayrı, en içten teşekkürlerimizi bir kez daha yinelemekten mutluluk duyuyoruz.
Çocuklara Deprem Kitabı
Türk çocuk edebiyatı yazarlarından Aytül Akal, ‘‘kırık çocuklar’’ için yazdığı kitabını ücretsiz olarak deprem bölgelerinde dağıttı. ‘‘Yatağın Altında Kim Var’’ adını taşıyan kitap, yalnız felaket bölgesindeki çocuklar tarafından değil, ‘‘depremi yaşayan’’ tüm çocukların büyük ilgisini çekti.
Çocuk edebiyatı yazarlarımızdan Aytül Akal, deprem bölgesi çocukları için örnek bir girişimde bulundu. Aytül Akal, eserini yazdıktan sonra birçok kişi ve şirketle ilişkiye geçerek kitap halinde 50 bin adet basılmasını ve çocuklara bedava dağıtılmasını sağladı. Aytül Akal, deprem bölgesinde çocuklara ücretsiz olarak dağıtılan eseri hakkında şunları söyledi:
‘‘Depremi yaşamış çocuklara maddi yardımın ötesinde ne yapabilirim diye düşündüm ve bir yazarın yapabileceği en iyi yardımın çocuklara yime kitapla ulaşmak olduğuna karar verdim. Yetmişinci çocuk kitabın olan bu eseri depremzede çocuklara armağan ettim. Depremin ağır ve ürkütcü koşullarını yaşamış ve bunun izlerini ömür boyu yüreklerinde taşıyacak olan o çocuklara... Ve depdrem bölgesinde yaşıyor olmasa da, deprem görüntülerini ve başka çocukların yaşadığı trajediyi televizyonlardan seyrederek, yetişkinlerden dinleyerek, gazetelerden okuyarak ruhsal dengesini yitiren tüm çocuklara...’’
Hastanede Şenlik Var
Çocuk edebiyatının iki değerli kalemi Mavisel Yener ile Aytül Akal’dan Onkoloji (Kanser) tedavisi gören çocuklara umut kaynağı olacak bir kitap:
Pek çok sosyal sorumluluk projesine birlikte imza atan yazar Aytül Akal ile yazar Mavisel Yener 'in birlikte kaleme aldıkları öykü kitabı Hastanede Şenlik Var, “Mutlu Olalım Projesi” kapsamında basıldı. Merkezi İzmir’de bulunan Mutlu Olalım Projesi başkanı Özlem Sengir, devlet ve üniversite hastanelerinde yatmakta olan çocukların tedavileri sırasında, sadece bedenen değil, ruhen de sağlıklı olmaları ve morallerinin yükselmesi için bu kitabın önemli bir araç olacağını söyledi. Resimleri Saadet Ceylan, tasarımı Ayla Çınaroğlu tarafından yapılan kitap, ücretsiz dağıtılacak. Hastanede Şenlik Var adlı öykü kitabının kahramanları, tedavi gören çocuklar. Tedavisi nedeniyle çocukluğunu hastanede yaşamak zorunda olan çocukların edebiyat aracılığı ile sağaltımına destek olacak bu kitap Türkiye’de bir ilk olma özelliğini de taşıyor. Mutlu Olalım Projesi kapsamında, hastanelerdeki çocuklar konusunda doğru bir bakış açısı ve bilinç düzeyi kazanmak için, eğitim alan gönüllüler, bu kitapla ilgili olarak hastanelerde yaratıcı drama ve okuma çalışmaları da yapacaklar.
İlk baskısı 2014’de Özlem Arman’ın başkanlığındaki “Mutlu Olalım Projesi” kapsamında yayımlanan kitap, çocukların ve ailelerin yüzlerine bir gülücük kondurmayı, düşlerine biraz renk katmayı, umut taşımayı amaçlıyor. Kitapta, kemoterapi alan bir grup çocuğun çok sevdiği Zeynep Abla karakteri aracılığıyla, ağır tedavi gerektiren hastalıkların aşılmasında özellikle “gönüllü” olanların takınması gereken tavır, çocuklara yaklaşım gibi ince ama çok önemli ipuçları verilmiş. Zeynep Abla, yine neşeyle, yine eli kolu birbirinden renkli paketlerle girer odaya. Bir çocuk dışında, diğerleri heyecanla karşılar onu. O çocuk bir türlü görmek istemez bu renkleri. Ama Zeynep bir şekilde onun da yüzünü güldürmeyi başarır. Nasıl mı? Onu da Zeynep fısıldasın çocukların kulağına. ‘Çocuklar hasta olmasa’ diyoruz fakat dileğimiz ne ki olmuyor işte, içimizden geçirdiğimiz her şey gerçekleşmiyor. Ama onların yüzüne birer gülücük kondurmak mümkün.Kitabın danışmanları da Özlem Arman (mutlu Olalım Proje Başkanı), Dt. Yasemin Avanoğlu, Ayşen Özenç (Pedagog) ve Selina Başaran. Kitap Mutlu Olalım Derneği’nin proje kitabı olduğu için satılmıyor.
Onkoloji hastası çocuklar için kaleme alınan, Türkiye’de bir ilk olan, “Hastanede Şenlik Var” adlı kitabın ikinci baskısı, genel yayın yönetmenliğini Prof. Dr. Cengiz Yakıncı’nın sürdürdüğü, İnönü Üniversitesi Yayınları tarafından Malatya’da yapıldı.
Bebeğimi Seviyorum, Ona Kitap Okuyorum (rehber kitap)
Güncellenen başlık:
Bebeğim Kitaplarla Büyüsün (rehber kitap)
GÖNÜLLÜ dört yazarın çalışmasıyla oluşturulan ve şimdilik sadece bir sigorta şirketi müşterisi annelere ücretsiz dağıtılan “Bebeğimi Seviyorum Ona Kitap Okuyorum” isimli rehber, ebeveynlerin çocuklarına ne tür kitaplar okuması gerektiği konusuna ışık tutuyor.
Çocuk ve gençlik kitapları yazarları Aytül Akal, Çiğdem Gündeş, Mavisel Yener ve Nilay Yılmaz’ın hazırladıkları rehber anne babaların çocuklarına okuyacakları kitaplarla ilgili pek çok sorusuna yanıt veriyor.
Sakin zamanlarda
Kitapların bebekle anne ya da baba arasında sağlıklı bir iletişim kurmak için en temel araçlardan biri olduğu anlatılan rehberde, bebeklerin dil becerilerinin gelişmesinde de kitapların çok büyük bir rolü olduğu vurgulandı.
Sanat duyarlılığı
Uzmanlar bu tür uygulamaların aile içi iletişimin kurulmasında ve sevgi bağının hissettirilmesinde önemli rol oynadığına işaret ediyor.
İyi yazılmış, resimlenmiş ve basılmış olan kitapların çocuğun başarılı ve hedeflerine ulaşabilen bir insan olarak yetişmesini sağladığı vurgulanan rehberde, çocukların sosyal ilişkilerinden başarılı olması, sanat duyarlılığı kazanması, toplu yaşam kurallarını benimsemesi, doğayı algılaması, yaratıcı yönlerini ortaya çıkarması, sesini doğru kullanabilmesi ve seçimlerine kendisi yapabilen bir birey olabilmesinin en önemli aracı olarak kitaplar gösteriliyor.
Okuma alışkanlığı nasıl kazandırılır
ÇOCUKLARIN kitaplarını koyabilecekleri ve her istediklerinde erişebilecekleri bir kitaplık yapmanın da okuma alışkanlığı kazandırdığı ifade edilen rehberde, çocukların anne babaları okurken görmesinin de önemli olduğu belirtildi. Rehberde yer alan diğer yöntemler şöyle:
Uyku saatinin başlangıcını mutlaka çocuğunuza okumaya ayırın. Ona kendi seçimlerinizi dayatmayın, hangi kitabı istiyorsa onu okuyun
Çocuğunuzla kitapçılara gidin ve kitapları incelemesine, seçmesine fırsat verin.
İstediği zaman çocuğunuzun kitabını size anlatmasına izin verin. Anlattıklarını düzeltmeye çalışmayın, sadece dinleyin...
Yol Boyunca Renkler (8-13 yaş) (derleme)
Bu projeyi, farklılıkları kabul etme, bu farklılıklarla toplum içinde özgürce yaşama ve başkalarının da bu farklılıklarıyla yaşama hakkına saygı duyma bilincini geliştirmek amacıyla 2007’de hazırlamıştım. Farklılıklarla dolu bir yaşam içinde mutlulukla yaşayabilmeyi başarmanın yolu, çok yönlü bakışa sahip olmayı başarabilmekten geçebilirdi. Derleme çalışmasında temel hedef, çocukların bu çeşitliliği “bütüncül” olarak fark etmelerine, bu çeşitliliğin yarattığı güzelliği duyumsamalarına katkıda bulunmaktı.
Hazırlama aşamasında kitabı o dönem görev başında olan TBMM başkanına sundum, 23 Nisan’da, farklı görüşlerin oluşturduğu meclis tarafından çocuklara armağan edilmesi anlamlı olacaktı. Proje kabul edildi, ancak gerçekleşemeden gerek başkanın, gerek tarafıma yönlendirilen danışmanın görev değişikliği ile başka birimlere atanmaları nedeniyle, proje ortada kaldı. Birçok kuruma baş vurdum ama gerçekleşmesi için başka bir yol bulamayınca, bir yayınevine yazarların gönüllü çalışması olarak önerdim. Derleme, 2014 yılında proje adı Yol Boyunca Renkler başlığıyla yayımlandı.
Aşık Oldum (9-15 yaş) (derleme)
Ergenlik döneminde yaşanan duygusal çalkantılar, kendine ya da başkasına zarar vermeye yönelecek kadar travmatik olabiliyor. Gençlerin, aşkın ilk ve tek olmayacağına dair bir ipuçları olmadığından, bu duygusal travmayı atlatmakta zorlanabiliyorlar. Onlara hissettiklerinde yalnız olmadıklarını, ilk aşk acısını herkesin çekmiş olduğunu ve bu duyguların gelip geçici olduğunu hissettirmek çok önemli. Ayrıca duygularından utanmaları, kendilerini değersiz görmeleri yüzünden şiddete meyletmeleri de olası ne yazık ki. Bu nedenle hazırladığım bu projenin editörlüğünü Ayla Çınaroğlu yaptı. Derlemede, 22 yazar, çizer, editör, ilk aşklarımızın bize hissettirdiği acıları anlatarak, gençlere bu konuda yalnız olmadıklarını, herkesin bu duyguları yaşadıklarını örnekledik. Böylece yaşadıkları duygu karmaşası ile baş edebilmelerini kolaylaştırmak istedik...
Merhaba, Ben Kitap (ebeveynlere) (derleme)
Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği (ÇGYD) çatısı altında hazırladığım projede, “Çocuklara kitabı nasıl sevdirebiliriz?" sorusundan yola çıkarak, yazar, çizer, editör, öğretmen ve kütüphanecilerin gerek kendi çocukları ya da öğrencileriyle, gerekse gerek kendi çocukluklarıyla olan deneyimlerine dayandırarak kitabı nasıl sevdiğine/sevdirdiğine dair anılarından oluşan bir derleme projesidir. Proje hazırlandı, 60’a yakın anı toplandı, ayrıca “okumayı sevdirmek üzerine” öneriler üretildi. Ancak kitabın nasıl, hangi kanalla basılıp dağıtılabileceği konusunda henüz somut bir sonuca ulaşılamadı.
Sınıfımda Kitaplık
2012’de yaptığım bu projeyi, bakanlığa iletmiştim; yanıt almadım. Bu nedenle, yönetim kurulunda olduğum Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği tarafından, dernek projesi olarak güncellenip fuarlarda öğretmenlere verilmek üzere basılı broşür olarak hazırlandı. Broşürün siyah-beyaz çıkışı yönetim kurulu üyesi Doğan Gündüz tarafından 17 Ocak tarihindeki toplantıda Bakan’a verildi. Projenin can alıcı noktası, çocukların sınıf kitaplığına bağışları değil - bunu zaten her okulda yapıyorlar - çocukların beğendikleri kitapları “imzalayarak” kendisinden sonra aynı sınıfa gelecek küçük kardeşlerine armağan etmesi. İmzalamanın sorumluluğunu taşıyacaklarından, gerçekten sevdiği bir kitabı seçeceklerdir. Böylece sınıf kitaplıklarına evde istenmediği için yollanan fazlalık kitaplar değil, gerçekten beğenilen kitaplar birikecektir. Kitaptaki imzayı ve kitabın bir ya da birkaç yıl önce yaşıtı tarafından neden ona önerildiğini öğrenmek bile başlı başına merak ve heyecan uyarıcı bir neden olacaktır çocuklar için.
Lines in the Sand
İngiltere: Savaşta maddi-manevi zarar gören Irak'lı çocukların eğitimi ve desteklenmesi amacıyla İngiltere'de geliştirilen bir projenin sonucu olarak, Lines In The Sand (Kumdaki Çizgiler) adlı antoloji, 2003 yılı Haziran ayında İngiltere'de Francis Lincoln Yayınevi tarafından basıldı ve geliri Irak'lı çocuklara verilmek üzere Unicef'e bırakıldı. Projeye katkıda bulunmak üzere farklı ülkelerden eserlerini gönderen dünya sanatçıları arasından yalnızca 150 yapıt seçilerek antolojiye alındı. Sanatçıların savaşa karşı duruşunu yansıtan ve tüm dünyada Unicef aracılığıyla ve Amazon gibi büyük kitapçılar üzerinden siparişle satışa sunulan bu antolojide benim "The Quarrelsome Trees" (Kavgacı Ağaçlar) adlı masalım yer almaktadır.